Çocuklarda Diz Yaralanması: 6 Sık Sebep

Spor, çocukların fiziksel gelişimi, özgüveni ve sosyal becerileri için vazgeçilmez bir faaliyettir. Ancak aktif spor hayatı, çocuklarda diz yaralanması riskini de beraberinde getirir. Diz; kemik, kıkırdak, bağ, menisküs ve kaslardan oluşan karmaşık bir yapıya sahiptir. Hızlı büyüme çağında, henüz tam gelişmemiş bu yapılarda spor kaynaklı yaralanmalar sık görülür.

Bu yazıda çocuklarda 6 temel diz spor yaralanmasının nedenleri, en sık görülen yaralanma tipleri, tanı ve tedavi yöntemleri ele alınacaktır.

Çocuklarda Diz Yaralanmalarının Nedenleri

Çocuk ve ergen sporcularda diz yaralanmalarını hazırlayan başlıca faktörler şunlardır:

• Büyüme kıkırdaklarının zayıflığı: Çocukların kemikleri ve kıkırdakları erişkinlere göre daha hassastır. Tekrarlayan yüklenmeler büyüme plaklarını zorlayabilir.
• Aşırı antrenman ve erken branşlaşma: Çok küçük yaşlarda tek bir spora yoğunlaşmak (sport specialization) aşırı kullanım yaralanmalarını artırır.
• Denge ve koordinasyon eksikliği: Büyüme çağında vücudun hızlı değişimi, çocuklarda daha fazla düşme ve burkulmaya yol açabilir.
• Yanlış teknik ve ekipman: Hatalı antrenman teknikleri, uygun olmayan ayakkabı ya da zeminde spor yapmak riski yükseltir.

Çocuklarda Dizde Sık Görülen Spor Yaralanmaları

1. Çocuklarda Diz Yaralanması: Ön Çapraz Bağ (ACL) Yırtığı

Ön çapraz bağ yırtıkları, çocuklarda en sık görülen diz spor yaralanmalarındandır. Futbol, basketbol, voleybol, hentbol, kayak ve jimnastik gibi ani yön değiştirme, hızlı dur-kalk ve sıçrama gerektiren sporlarda ön çapraz bağ (ACL) yaralanması riski oldukça yüksektir.

Çocuklarda Ön Çapraz Bağ Yırtığı Belirtileri

Çocuklarda ACL yırtıkları genellikle ani bir travma sonrası ortaya çıkar. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Spor sırasında dizde ani bir kopma ya da patlama hissi
• Şiddetli ağrı ve dizi hareket ettirememe
• Dizde boşalma hissi ve instabilite (özellikle koşarken dizin kayması)
• İlk birkaç saat içinde hızlı gelişen şişlik (hemartroz)
• Üzerine basarken güvensizlik

Eğer çocuk spor sırasında bu belirtileri yaşıyorsa, çocuklarda ön çapraz bağ yırtığı düşünülmeli ve bir ortopedi uzmanına başvurulmalıdır.

Çocuklarda Ön Çapraz Bağ Yırtığı Tanısı

Tanı koymak için hem muayene hem de görüntüleme yöntemleri kullanılır:

• Klinik Muayene: Lachman testi ve pivot shift testi en güvenilir yöntemlerdir.
• MRI: Ön çapraz bağın yırtığını, eşlik eden menisküs yırtığı veya kıkırdak hasarlarını tespit etmek için kullanılır.

Çocuklarda Ön Çapraz Bağ Tedavisi

Tedavi planı, çocuğun yaşı, spor seviyesi, instabilite şikâyetleri ve ek yaralanmaların varlığına göre değişir.

Konservatif (Ameliyatsız) Tedavi

Özellikle küçük yaş grubunda (büyüme plakları açık olan çocuklarda) ilk tercih genellikle ameliyatsız tedavidir:

• İstirahat, buz uygulaması, elastik bandaj
• Dizlik kullanımı
• Kas güçlendirme egzersizleri ve denge (propriosepsiyon) çalışmaları
• Düzenli fizik tedavi programı

Bir çalışmada ACL yırtığı olan çocukların %78’ine cerrahi yapılmadan konservatif tedavi uygulandığı, bu grubun %62’sinin aynı spor seviyesine geri dönebildiği bildirilmiştir.

Cerrahi Tedavi (Ön Çapraz Bağ Ameliyatı)

Eğer instabilite devam ediyorsa, menisküs yırtığı eşlik ediyorsa veya çocuk yüksek seviyede pivot spor yapıyorsa çocuklarda ön çapraz bağ ameliyatı gündeme gelir.

• Amaç: Diz stabilitesini sağlamak, menisküs ve kıkırdak hasarlarının ilerlemesini önlemektir.
• Cerrahi Teknik: Çocuğun büyüme plaklarını koruyan özel yöntemler uygulanır. Hamstring tendonları veya patellar tendon grefti kullanılabilir.
• Allogreft (başka kişiden alınan bağ dokusu): Çocuklarda başarısızlık oranı yüksek olduğundan önerilmez.
• BTB (bone–patellar tendon–bone) grefti: Özellikle ergenliğe yaklaşmış çocuklarda daha düşük tekrar yırtılma oranı nedeniyle tercih edilebilir.

Çocuklarda Ön Çapraz Bağ Ameliyatı Sonrası

Ameliyat sonrası dönemde en önemli unsur, rehabilitasyon sürecidir.

• İlk haftalarda dizin şişliği azaltılır ve hareket açıklığı kazandırılır.
• Ardından kas güçlendirme ve denge egzersizleri yapılır.
• Çocuklar genellikle 6–9 ay içinde spora dönüş yapabilir.

Uzun Dönem Sonuçlar

Tedavi edilmeyen veya yetersiz tedavi gören çocuklarda ACL yetersizliği zamanla:

• Menisküs yırtıkları
• Eklem kıkırdak hasarları
• İlerleyen yaşlarda erken diz kireçlenmesi (osteoartrit) riskini artırır.

Bu nedenle çocuklarda ön çapraz bağ yırtığı kesinlikle ihmal edilmemeli ve doğru zamanda uygun tedavi planlanmalıdır.

2. Çocuklarda Diz Yaralanması: Menisküs Yırtıkları

Menisküsler, diz ekleminde uyluk kemiği (femur) ile kaval kemiği (tibia) arasında yer alan, şok emici ve yük dağıtıcı kıkırdak benzeri yapılardır. Her dizde iç (medial) ve dış (lateral) menisküs olmak üzere iki adet bulunur. Çocuklarda menisküs yapısı erişkinlere göre daha dayanıklı ve daha iyi kanlanmaya sahiptir. Bu nedenle menisküs yırtıkları çocuklarda erişkinlere kıyasla daha nadir görülse de, aktif spor yapan çocuklarda önemli bir problemdir.

Çocuklarda Menisküs Yırtığı Neden Olur?

• Ani dönme hareketleri (futbol, basketbol, voleybol)
• Dizin burkulması ya da ani yüklenme
• Ön çapraz bağ (ACL) yaralanmalarına eşlik eden menisküs hasarı
• Doğuştan menisküs yapısal farklılıkları (ör. discoid menisküs)

Özellikle çocuklarda ön çapraz bağ yırtığı ile birlikte menisküs yırtığı görülme oranı oldukça yüksektir.

Çocuklarda Menisküs Yırtığı Belirtileri

Menisküs yırtıkları genellikle travma sonrası ortaya çıkar ve şu belirtilerle kendini gösterir:

• Dizde ani veya tekrarlayan ağrı
• Kilitlenme ya da takılma hissi (çocuk dizini açıp kapatmakta zorlanır)
• Spor sırasında veya sonrasında dizde şişlik (efüzyon)
• Eklem çizgisi üzerinde hassasiyet
• Hareket sırasında dizden “klik” sesi gelmesi

Bu belirtiler, özellikle çocuklarda menisküs yırtığı belirtisi olarak değerlendirilmelidir.

Çocuklarda Menisküs Yırtığı Tanısı

Tanı koymak için:

• Fizik muayene: McMurray ve Apley testleri menisküs patolojilerini ortaya koyar.
• Radyolojik inceleme: Direkt grafiler ile eşlik eden kırıklar ekarte edilir.
• MRI: Çocuklarda menisküs yaralanmalarını değerlendirmede en güvenilir yöntemdir; %80 doğrulukla menisküs yırtığını gösterebilir.

Çocuklarda Menisküs Yırtığı Tedavisi

Çocuklarda menisküs tedavisinde öncelik menisküsü korumak ve eklemin biyomekaniğini bozmamaktır.

1. Konservatif Tedavi

Her menisküs yırtığı cerrahi gerektirmez.

• Küçük, yüzeysel ve stabil yırtıklarda (10 mm’den küçük, ekleme doğru ilerlemeyen) konservatif tedavi uygulanabilir.
• İstirahat, buz uygulaması, fizik tedavi ve düzenli takip ile semptomlar kaybolabilir.

2. Cerrahi Tedavi

Çocuklarda menisküs yırtıklarının büyük kısmı cerrahi onarım gerektirir.

• Menisküs Onarımı (Menisküs Dikimi): Çocuklarda menisküs dokusunun kanlanması daha iyi olduğundan, erişkinlerde onarılamayan birçok yırtık çocuklarda başarıyla onarılabilir.
• Kısmi Menisektomi: Onarımın mümkün olmadığı, küçük parçalı yırtıklarda menisküsün sadece hasarlı kısmı çıkarılır. Ancak bu işlem çocuklarda mümkün olduğunca sınırlı tutulur.
• Cerrahi Teknikler: Inside-out, outside-in ve all-inside menisküs onarım teknikleri kullanılabilir. Çocuklarda özellikle all-inside cihazlar güvenle kullanılmakta ve başarılı sonuçlar vermektedir.

3. Ameliyat Sonrası Süreç

• Çoğu menisküs onarımında 6 hafta süreyle kısmi yük verme önerilir.
• Posterior ve dikey yırtıklarda daha erken yük vermek mümkün olabilir.
• Rehabilitasyon sürecinde quadriceps ve hamstring kaslarını güçlendirmek çok önemlidir.

Çocuklarda Menisküs Ameliyatı Sonrası

Menisküs onarımı yapılan çocukların büyük çoğunluğu, uygun rehabilitasyon programı ile 3–6 ay içinde spora geri dönebilir. Uzun vadeli takiplerde çocuklarda menisküs onarımının eklem sağlığını koruduğu, kireçlenme (osteoartrit) riskini azalttığı gösterilmiştir.

Uzun Dönem Sonuçlar

Çocuklarda menisküs yırtığı doğru ve zamanında tedavi edilmezse:

• Kalıcı diz kilitlenmesi ve instabilite
• Tekrarlayan eklem sıvı toplanmaları
• Erken yaşta kıkırdak hasarı ve dizde dejeneratif değişiklikler (erken kireçlenme) gelişebilir.

3. Çocuklarda Diz Yaralanması: Patellofemoral İnstabilite (Dizde Kapak Çıkığı)

Patellofemoral instabilite, çocuklarda diz kapağının (patella) uyluk kemiği oluğundan (trochlea femoris) dışa doğru kayması veya tamamen çıkmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Özellikle spor sırasında, ani dönüşlerde ya da dizin bükülmesi sırasında gelişebilir. Çocuklarda en sık görülen diz kapağı problemi olarak kabul edilir.

Çocuklarda Diz Kapağı Çıkığı Neden Olur?

• Yapısal Faktörler: Trochlear displazi (uyluk kemiği oluğunun sığ olması), patella alta (diz kapağının normalden yukarıda olması) ve bağlardaki gevşeklik patellanın kolay çıkmasına neden olur.
• Travma: Futbol, basketbol gibi sporlarda ani yön değiştirme veya doğrudan diz kapağına darbe.
• Torsiyonel ve açısal bozukluklar: Dizde içe veya dışa dönüklük, bacaklardaki açısal deformiteler patellanın dengesini bozar.
• Genetik ve cinsiyet faktörleri: Kız çocuklarda daha sık görülür; serilerde rekürren çıkıkların %70’inden fazlası kızlardadır.

Çocuklarda Diz Kapağı Çıkığı Belirtileri

Patellofemoral instabilite tek bir çıkıkla sınırlı kalabileceği gibi, tekrarlayan (rekürren) çıkıklar şeklinde de görülebilir. Belirtiler şunlardır:

• Diz kapağının ani kayma veya çıkma hissi
• Şiddetli ön diz ağrısı
• Şişlik (özellikle ilk 24 saatte belirgin)
• Dizi büküp açarken “boşalma” ya da “kayma” hissi
• Tekrarlayan subluksasyon (yarım çıkık) epizotları

Çocuklarda Patellofemoral İnstabilite Tanısı

• Fizik muayene: Diz kapağının dışa kayma eğilimi özel testlerle (patellar apprehension testi) değerlendirilir.
• Görüntüleme: Radyografi ve MRI ile trochlear displazi, patella alta gibi anatomik risk faktörleri saptanır.

Çocuklarda Diz Kapağı Çıkığı Tedavisi

Tedavi seçimi, çıkığın sayısı (ilk veya tekrarlayan), çocuğun yaşı ve eşlik eden yapısal faktörlere göre değişir.

Konservatif Tedavi (Ameliyatsız)

• İlk çıkıkta genellikle ameliyatsız tedavi tercih edilir.
• Dizlik (patella stabilizasyonu sağlayan özel dizlikler)
• Şişliği azaltmak için buz ve istirahat
• Kas kuvvetlendirici egzersizler (özellikle quadriceps ve kalça kasları)
• Fizik tedavi programı ile diz kapağı stabilitesinin artırılması

Cerrahi Tedavi

• Tekrarlayan (rekürren) patella çıkığı olan çocuklarda cerrahi gündeme gelir.
• Ameliyat ile patella normal konumuna getirilir ve diz kapağını stabilize eden yapılar güçlendirilir.
• Çocuğun büyüme plaklarına zarar vermeyecek cerrahi yöntemler tercih edilir.
• Trochlear displazi veya patella alta gibi yapısal sorunlarda düzeltici cerrahi işlemler de uygulanabilir.

Çocuklarda Patellofemoral İnstabilite Ameliyatı Sonrası

• İlk haftalarda istirahat ve kontrollü diz hareketleri uygulanır.
• Fizik tedavi ile kas güçlendirilir.
• Çoğu çocuk 4–6 ay içinde spora geri dönebilir.

Uzun Dönem Sonuçlar

Tedavi edilmeyen tekrarlayan diz kapağı çıkıkları:

• Kıkırdak hasarına
• Kronik ön diz ağrısına
• İlerleyen yaşlarda erken kireçlenmeye (patellofemoral artroz) yol açabilir.

4. Çocuklarda Diz Yaralanması: Arka Çapraz Bağ (PCL) Yaralanmaları

Arka çapraz bağ (PCL), diz ekleminin stabilitesinde önemli bir rol oynar. Ön çapraz bağa göre daha kalın ve güçlüdür, bu nedenle yırtıkları çocuklarda daha nadir görülür. Ancak travmatik spor yaralanmalarında veya direkt darbelerde PCL hasarı oluşabilir.

Çocuklarda Arka Çapraz Bağ Yırtığı Neden Olur?

• Travmatik darbeler: Futbol, basketbol veya güreş gibi sporlarda dizin öne doğru itilmesi.
• Düşme sırasında doğrudan darbe: Özellikle dizi bükülü pozisyonda öne çarpma (ör. bisiklet veya scooter kazaları).
• Yüksek enerjili travmalar: Trafik kazaları, kayak kazaları.
• Eşlik eden yaralanmalar: PCL yırtıkları bazen menisküs ve bağ yaralanmaları ile birlikte görülebilir.

Çocuklarda Arka Çapraz Bağ Yırtığı Belirtileri

• Dizde arka bölgede ağrı
• Merdiven çıkarken veya koşarken diz arkaya doğru kayıyormuş hissi
• Şişlik ve hareket kısıtlılığı
• Uzun vadede, tedavi edilmediğinde instabiliteye bağlı eklemde kıkırdak hasarı

Çocuklarda Arka Çapraz Bağ Yaralanması Tanısı

• Fizik muayene:
  • Posterior çekme testi (posterior drawer test) en önemli tanı yöntemidir3-s2.0-B9780323567695000405.
  • Ayrıca quadriceps aktif testi ve sag sign bulguları da değerlidir.
• Görüntüleme:
  • Direkt grafiler ile eşlik eden kırıklar kontrol edilir.
  • MRI, PCL yırtığını ve eşlik eden menisküs ya da kıkırdak hasarlarını göstermede altın standarttır.

Çocuklarda Arka Çapraz Bağ Yırtığı Tedavisi

Çocuklarda arka çapraz bağ yırtıkları, ön çapraz bağ yaralanmalarına göre genellikle daha konservatif (ameliyatsız) yöntemlerle tedavi edilir.

Konservatif Tedavi

• Diz, ekstansiyonda özel bir dizlik ile sabitlenir.
• 4–6 hafta boyunca kısmi yük verme ile istirahat önerilir.
• Ardından kontrollü fizik tedavi programı başlar:
  • Quadriceps kaslarını güçlendirme
  • Hamstring germe egzersizleri
  • Denge ve koordinasyon çalışmaları

Cerrahi Tedavi

• Bony avulsiyon (bağın kemikten koparak kemik parçasıyla ayrılması) durumlarında cerrahi sabitleme gerekebilir.
• Çok nadiren, konservatif tedaviye rağmen devam eden ciddi instabilite durumlarında PCL rekonstrüksiyonu düşünülebilir.

Çocuklarda Arka Çapraz Bağ Ameliyatı Sonrası

• İlk dönemde kontrollü hareket açıklığı ve kas güçlendirme yapılır.
• Spor dönüş süresi, ön çapraz bağ ameliyatına göre genellikle daha kısadır (4–6 ay).
• Ancak tam iyileşme süresi çocuğun yaşına, spora dönüş hedeflerine ve ek yaralanmalara bağlıdır.

Uzun Dönem Sonuçlar

Çocuklarda arka çapraz bağ yırtıkları çoğu zaman iyi prognoza sahiptir. Ancak:

• Tedavi edilmezse dizde kronik instabilite,
• Uzun vadede eklem kıkırdak hasarı ve erken osteoartrit riski gelişebilir.

Bu nedenle çocuklarda PCL yaralanmaları doğru tanı ve uygun tedaviyle takip edilmelidir.

5. Çocuklarda Diz Yaralanması: Diskoid Menisküs Yırtığı

Diskoid menisküs, çocuklarda görülen doğuştan (konjenital) bir menisküs anomalisidir. Normalde menisküsler hilal şeklinde iken, diskoid menisküs daha kalın, yuvarlak ve disk benzeri yapıya sahiptir. En sık dış (lateral) menisküste görülür. Bu durum çocukluk çağında genellikle tesadüfen fark edilse de, semptomatik hale geldiğinde dizde ciddi problemlere yol açabilir.

Çocuklarda Diskoid Menisküs Neden Olur?

Diskoid menisküsün nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Gelişimsel bir varyant olduğu düşünülmektedir. Çocukların %3–5’inde görüldüğü, fakat Asya toplumlarında daha sık rastlandığı bildirilmektedir.

Çocuklarda Diskoid Menisküs Belirtileri

Diskoid menisküs bazen tamamen sessiz olabilir ve çocuk hiçbir şikâyet yaşamayabilir. Ancak semptomatik hale geldiğinde şu belirtiler görülür:

• Dizde kilitlenme ve takılma hissi (çocuk dizini açıp kapatırken aniden kilitlenebilir)
• Dizde ağrı, özellikle spor sırasında ve sonrasında
• Dizi hareket ettirirken “klik” veya sürtünme sesi
• Tekrarlayan şişlik ve eklem efüzyonu
• Bazı çocuklarda bacaklarda şekil bozukluğu (genu varum veya genu valgum ile birlikte) eşlik edebilir

Bu nedenle çocuklarda diz kilitlenmesi şikâyeti her zaman diskoid menisküs açısından araştırılmalıdır.

Çocuklarda Diskoid Menisküs Tanısı

• Fizik muayene: Diz hareketleri sırasında kilitlenme, klik sesi ve eklem çizgisi üzerinde hassasiyet bulunabilir.
• MRI: Diskoid menisküs tanısında en güvenilir yöntemdir. Normalden daha geniş ve kalın menisküs yapısı ile kolayca ayırt edilir.
• Artroskopi: Hem tanı hem de tedavi amacıyla kullanılabilir.

Çocuklarda Diskoid Menisküs Tedavisi

Tedavi yaklaşımı çocuğun şikâyetlerine göre belirlenir.

Semptomsuz Diskoid Menisküs

• Eğer çocukta hiçbir şikâyet yoksa tedavi gerekmez. Düzenli takip önerilir.

Semptomatik Diskoid Menisküs

• Cerrahi Tedavi: En sık tercih edilen yöntemdir.
  • Artroskopik Meniskoplasti (Menisküs Şekillendirme): Diskoid menisküsün fazla kısmı çıkarılarak menisküs normal şekline getirilir. Bu işlemle menisküs dokusu korunmaya çalışılır.
  • Menisküs Onarımı: Eğer yırtık varsa, mümkün olduğunca menisküs onarımı yapılır. Çocuklarda menisküsün kanlanması daha iyi olduğu için onarımın başarı şansı yüksektir.
  • Parsiyel Menisektomi: Gerektiğinde hasarlı kısımlar sınırlı şekilde çıkarılabilir. Ancak total menisektomi çocuklarda eklem sağlığı için önerilmez.

Ameliyat Sonrası Süreç

• Ameliyat sonrası 3–6 hafta arasında kontrollü yük verme ile fizik tedaviye başlanır.
• Quadriceps ve hamstring kaslarını güçlendiren egzersizler tedavinin önemli bir parçasıdır.
• Çocukların büyük çoğunluğu 3–6 ay içinde spor aktivitelerine geri dönebilir.

Uzun Dönem Sonuçlar

Tedavi edilmeyen semptomatik diskoid menisküs, çocuklarda:

• Tekrarlayan menisküs yırtıklarına
• Dizde kalıcı instabiliteye
• Erken dönemde eklem kıkırdak hasarına
• İlerleyen yaşlarda erken diz kireçlenmesine (osteoartrit) yol açabilir.

Bu nedenle çocuklarda diskoid menisküs mutlaka erken dönemde tanı konulmalı ve şikâyetlere göre uygun şekilde tedavi edilmelidir.

6. Çocuklarda Diz Yaralanması: Osteokondritis Dissekanlar

Osteokondritis dissekans (OCD), çocuklarda ve ergenlerde diz eklemini etkileyen önemli bir kıkırdak ve kemik hastalığıdır. Bu durumda diz eklemini örten kıkırdak tabakası ile onun altındaki küçük kemik parçası beslenme bozukluğu nedeniyle ayrılmaya başlar. Sonuçta kıkırdak parçası eklemden kopabilir ve eklem içinde serbest cisim haline gelebilir.

En sık uyluk kemiğinin iç kondilinde (medial femoral kondil) görülür ve spor yapan çocuklarda daha fazla karşılaşılır.

Çocuklarda Osteokondritis Dissekanlar Neden Olur?

OCD’nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir:

• Tekrarlayan mikrotravmalar: Sürekli diz üzerine yük binmesi, yoğun spor aktiviteleri
• Kan dolaşım bozukluğu: Kıkırdak altı kemiğin beslenmesinde sorunlar
• Genetik faktörler: Bazı ailelerde daha sık görülmesi
• Hormonal ve büyüme faktörleri: Çocukluk çağındaki hızlı büyüme dönemleri

Çocuklarda Osteokondritis Dissekanlar Belirtileri

OCD’nin belirtileri yavaş gelişir ve başlangıçta hafif olabilir. En sık görülen şikâyetler:

• Dizde ağrı: Özellikle spor sırasında veya sonrasında artan, kronik karakterde ağrı
• Şişlik: Dizde tekrarlayan eklem sıvısı (efüzyon)
• Kilitlenme veya takılma hissi: Eğer kıkırdak parçası kopup serbest hale geldiyse
• Hareket kısıtlılığı: Dizi tam açamama veya kapatamama

Bu nedenle çocuklarda diz ağrısı uzun süre devam ediyorsa osteokondritis dissekans akılda tutulmalıdır.

Çocuklarda Osteokondritis Dissekanlar Tanısı

• Fizik muayene: Dizde hassasiyet ve hareket kısıtlılığı saptanabilir.
• Radyografi (X-ray): OCD lezyonlarını erken dönemde gösterebilir.
• MRI: Lezyonun boyutunu, kıkırdağın bütünlüğünü ve kopma riskini değerlendirmede en güvenilir yöntemdir.

Çocuklarda Osteokondritis Dissekanlar Tedavisi

Tedavi, lezyonun büyüklüğüne, parçanın stabilitesine ve çocuğun yaşına göre değişir.

Konservatif Tedavi

• Küçük ve stabil lezyonlarda tercih edilir.
• İstirahat ve yük kısıtlaması
• Buz uygulaması ve ağrı kontrolü
• Fizik tedavi ile kas güçlendirme
• Düzenli MRI ve klinik takip

Çocuklarda kıkırdak dokusunun iyileşme kapasitesi yüksek olduğu için konservatif tedavi ile birçok vaka düzelebilir.

Cerrahi Tedavi

• Lezyonun büyük, instabil veya kopma riski yüksek olduğu durumlarda cerrahi tedavi gerekir.
• Artroskopik yöntemlerle retrograd delme (drilling): Kemik-kıkırdak dokusunun kanlanmasını artırmak için uygulanır.
• Fiksasyon (sabitleme): Kopma riski olan parçanın biyolojik vidalar veya dikişlerle yerine sabitlenmesi.
• Greftleme: Büyük ve parçalanmış lezyonlarda kıkırdak ve kemik greftleri kullanılabilir.

Osteokondritis Dissekanlar Ameliyatı Sonrası

• İlk dönemde yük kısıtlaması ve dizlik kullanımı önerilir.
• Rehabilitasyon süreci ile hareket açıklığı ve kas gücü yeniden kazanılır.
• Çocukların çoğu 6–9 ay içinde spor aktivitelerine geri dönebilir.

Uzun Dönem Sonuçlar

Tedavi edilmeyen osteokondritis dissekans, çocuklarda:

• Kalıcı kıkırdak kaybına
• Eklemde serbest cisimlere
• Erken yaşta diz kireçlenmesine (osteoartrit) yol açabilir.

Erken tanı ve uygun tedavi ile çocuklarda OCD genellikle başarılı bir şekilde kontrol altına alınabilir.

Çocuklarda diz spor yaralanmaları, erken tanı ve doğru tedaviyle tamamen düzelebilir. Ancak tedavi edilmediğinde, ilerleyen yaşlarda kalıcı diz sorunlarına yol açabilir. Ebeveynler ve antrenörler, çocukların şikâyetlerini ciddiye almalı ve uygun zamanda ortopedi uzmanına başvurmalıdır.

Unutulmamalıdır ki, amaç sadece yaralanmaları tedavi etmek değil, aynı zamanda çocukların spordan keyif alarak sağlıklı bir şekilde hayat boyu aktif kalmalarını sağlamaktır.

Prof. Dr. Yalkın Çamurcu kişisel web sitesi için tıklayınız

Bursa Ortopedi doktorları ile iletişime geçmek için tıklayınız.