El ve Üst Ekstremite Cerrahisi

Üst ekstremite, karmaşık hareketleri gerçekleştirmek için koordineli bir şekilde çalışan kemikler, eklemler, kaslar, sinirler ve tendonlar ağıdır. Omuzlardan parmak uçlarına kadar, her bileşen harketlerimizde hayati bir rol oynar. Karmaşık yapısı ve sürekli kullanımı nedeniyle, bu vücut bölgesi işlevi bozabilir ve önemli rahatsızlıklara neden olabilecek çeşitli hastalıklara açıktır.

Üst ekstremiteleri etkileyen yaygın hastalıklar şunlardır:

• Karpal Tünel Sendromu: El bileğimizde sinir sıkışması sebebiyle oluşur. Elde ağrı, uyuşma ve karıncalanmaya neden olan yaygın bir durumdur. Gece ağrı ve uykudan uyandırma tipiktir. Genelde 50 yaş üstü kadınlarda sık görülür. Şeker hastalığı ve tiroid hastalıkları da risk faktörüdür.

• Kubital Tünel Sendromu: 4. Ve 5. el parmaklarının duyusunu ve parmakların yana açma kapama hareketini sağlayan sinirin dirsekte sıkışması sonucu meydana gelir. Dirsekten parmaklara yayılan ağrı ve uyuşma ve yanma şikâyeti tipiktir. İlerlediğinde kas felci meydana gelir ve parmak hareketlerinde kayba yol açabilir.

• Tenisçi Dirseği (Lateral Epikondilit): Parmakları ve el bileğini hareket ettiren kas ve tendonlarının aşırı kullanımı sonucu dirseğin dış yan kısmında ağrı oluşturan bir tendon hastalığıdır.

• Golfçü Dirseği (Medial Epikondilit): Tenisçi dirseğinde dirsek dış yan kısmındaki tendonlar etkilenir. Bunu tam tersi dirsek iç kısmındaki tendonların etkilenmesine golcü dirseği denmektedir. Kavrama ve çevirme hareketlei ile dirsekte ağrıya sebep olur.

• Tetik Parmak: Parmağın bükülü pozisyonda takılıp kaldığı ve sonra genellikle ağrılı bir şekilde açıldığı duruma tetik parmak denir. Takılma hissi ve ağrı günlük aktiviteleri etkiler. İlerlediğinde parmak tamamen kilitli kalabilmektedir.

• Artrit: Hem osteoartrit hem de romatoid artrit, elleri ve bilekleri etkileyebilir, ağrı, sertlik ve şişliklere neden olur.

• Kırıklar ve Çıkıklar: Düşmeler, spor yaralanmaları veya kazalar sonucu üst ekstreminin herhangi bir bölgesinde kırık veya çıkık meydana gelebilir. Üst ekstremite ve el yaralanmaları yakın damar ve sinir komşulukları sebebiyle tecrübe ve özel ilgi gerektirir.

• De Quervain Tenosinoviti : Başparmağımızı yukarı kaldıran tendonun el bileğinde sıkışması sonucu meydana gelir. El kavrama hareketlerinde ve başparmak hareketlerinde ağrıya sebep olur.

• Ganglion: Eklemlerden veya tendon kılıflarından kaynaklanan kitlelerdir. Ağrıya ve hareket kısıtlılığına sebep olabilir. Aktivite ile boyutları büyür ve istirahatle küçülür. Ağrı ve rahatsızlığa sebep olduğunda kesin tedavisi ameliyatla eklemden veya tendondan kaynaklanan fıtıklaşmış keseyi tamamen çıkarmaktır.

• Kienböck Hastalığı: El bileği eklemini oluşturan 8 kemikten biri olan Lunatum kemiğinin beslenmesinin bozulmasına veya kemik ölümüne Kienböck Hastalığı denir. Tedavisi hastalığın derecesine göre değişmektedir.

• Skafoid Kaynamaması: Skafoid kemik açık el üzeri düşmeler sonrası kırılır ve çoğunlukla kırıkları röntgende görülmez. Sık gözden kaçan bir kırık olduğu için ve beslenmesi sorunlu bir kemik olduğu için kaynamamaları da sık görülmektedir.

• TFCC Yırtığı: TFCC el bileği dış kısmında yer alan trambolin şeklinde bir bağdır. Bu bağ yırtıldığında ve aşındığında el hareketleri ile elin dış yan kısmında rahatsızlık hissi, acıma ve ağrı meydana gelir. TFCC kabaca el bileğinin menisküsü olarak da tanımlanabilir. Menisküsün dizde yaptığı gibi el bilekte basınç dağılımını ve el bileğinin stabilitesini sağlar. TFCC yırtıkları, yırtığın derecesine göre tedavi edilir.

• Başparmak Eklem Kireçlenmesi: Başparmak kök eklemi ileri yaşta kireçlenmesi yani eklem kıkırdağının harabiyeti sık görülen bir eklemdir. Elde başparmak kökünde kemik çıkıntı, ağrı ve kıtırtı hissi yaratır. Başparmak elin %40 fonksiyonuna katıldığı için başparmak eklem kireçlenmesi de el hareketlerinde ciddi kısıtlılık yaratmaktadır.