El Kırığı Ne Demek?
El kırığı, elin kemiklerinde meydana gelen yaralanmalar olup, oldukça yaygın görülen ortopedik sorunlar arasında yer alır. El, karmaşık yapısı ve günlük aktivitelerdeki yoğun kullanımı nedeniyle kırıklara karşı savunmasız bir bölgedir. El kırıkları, genellikle doğrudan travma, düşme, spor yaralanmaları veya kazalar sonucu oluşur. Elin farklı bölgelerinde, özellikle parmak kemiklerinde, metakarpal kemiklerde ve bilek kemiklerinde kırıklar meydana gelebilir. Kırığın türü ve şiddeti, uygulanan kuvvetin büyüklüğüne ve yönüne bağlı olarak değişiklik gösterir.
El Kırıkları Türleri
El kırıkları, farklı bölgelerde ve farklı şekillerde ortaya çıkabilir. En yaygın el kırığı türleri şunlardır:
- Parmak Kırıkları: Parmak kemiklerinde meydana gelen kırıklardır ve genellikle doğrudan darbe veya ezilme sonucu oluşur.
- Metakarpal Kırıkları: Elin orta kısmında yer alan metakarpal kemiklerin kırıklarıdır. Özellikle yumruk atma sırasında sıkça görülür.
- Bilek Kırıkları: El bileğine yakın kemiklerde meydana gelen kırıklardır ve genellikle düşme sırasında elin üzerine düşme sonucu oluşur.
- Karpal Kemik Kırıkları ve Skafoid Kırığı: El bileğini oluşturan 8 adet kemikte meydana gelen kırıklardır. En sık görülen karpal kırık skafoid kemiğinde meydana gelen kırıklardır ve iyileşmesi uzun sürebilir.
El Kırığı Belirtileri
El kırığı belirtileri, kırığın yerleşimi ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir, ancak genellikle şunları içerir:
- Şiddetli Ağrı: El kırıkları genellikle aniden başlayan ve yoğun bir ağrıya neden olur. Bu ağrı, elin hareket ettirilmesi veya üzerine baskı uygulanması ile daha da artar.
- Şişlik ve Morarma: Kırığın olduğu bölgede hızlı bir şekilde şişlik ve morarma meydana gelir. Bu durum, kan damarlarının zedelenmesine bağlı olarak gelişir.
- Hareket Kısıtlılığı: El kırıkları, kırık bölgesindeki eklem veya kemiklerin normal hareketini engelleyebilir. Parmaklar veya el bileği hareket ettirildiğinde şiddetli ağrı ve kısıtlılık hissedilebilir.
- Parmaklarda Şekil Bozukluğu: Kırık kemiklerin yer değiştirmesi sonucu parmaklarda veya elde şekil bozukluğu görülebilir. Bu durumda parmaklar normal pozisyonunda olmayabilir ve deformasyon gözle fark edilebilir.
El Kırığı Röntgeni ve El Kırıklarının Tanısı
El kırıklarının tanısı, fiziksel muayene ve görüntüleme teknikleri ile konur. El kırığında röntgen tanı koymada çoğu zaman yeterlidir. Ortopedik cerrah, kırığın yerini ve ciddiyetini belirlemek için çeşitli yöntemler kullanır:
- Fiziksel Muayene: Doktor, elinizi dikkatlice muayene ederek şişlik, hassasiyet, deformasyon ve hareket kısıtlılığı gibi belirtileri değerlendirir.
- Röntgen: El kırıkları tanısında en yaygın kullanılan görüntüleme yöntemidir. Röntgen, kırığın yerini, türünü ve şiddetini net bir şekilde gösterir.
- MRG ve CT Taraması: Kırığın karmaşık olduğu veya yumuşak doku yaralanmalarının eşlik ettiği durumlarda, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya bilgisayarlı tomografi (CT) taramaları daha ayrıntılı bilgi sağlar.
El Kırıklarının Tedavisi
El kırıkları tedavisi, kırığın türüne, yerleşimine ve şiddetine göre değişiklik gösterir. Amaç, kırığın doğru bir şekilde kaynamasını sağlamak ve elin normal fonksiyonlarını geri kazanmaktır.
- Alçı ve Atel Tedavisi: Çoğu el kırığı, kırığın yerini sabitlemek ve iyileşmesini sağlamak amacıyla alçı veya atel ile tedavi edilir. Alçı, kırık kemiklerin doğru pozisyonda kalmasını sağlar ve iyileşme sürecinde kemiklerin kaynamasına yardımcı olur.
- Cerrahi Müdahale: Daha ciddi veya yer değiştirmiş kırıklarda cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi işlem sırasında, kırık kemikler doğru pozisyona getirilir ve metal plakalar, vidalar veya tellerle sabitlenir. Bu, kırığın stabilitesini artırır ve iyileşme sürecini hızlandırır.
- Fizik Tedavi: Tedavi sonrasında elin hareketliliğini, gücünü ve fonksiyonunu geri kazanmak için fizik tedavi önerilir. Fizik tedavi, elin tekrar normal işlevine dönmesi için önemli bir adımdır.
El Kırığı Kaç Günde İyileşir?
El kırıklarının iyileşme süresi, kırığın türüne ve tedavi yöntemine bağlı olarak değişir. Genellikle 6-8 hafta içinde iyileşme görülür, ancak bazı durumlarda bu süre daha uzun olabilir.
- İlk İyileşme Dönemi: Alçı veya atel çıkarıldıktan sonra, elin hareketliliği ve gücü genellikle azalmış olur. Bu dönemde hafif egzersizler ve hareketler ile elin fonksiyonları geri kazandırılır.
- Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: İyileşme sürecinin hızlanması ve elin tam işlevini geri kazanması için fizik tedavi önemlidir. Fizik tedavi uzmanı, kırık bölgesine özel egzersizler ve tedavi planları oluşturur.
- Komplikasyonlar: El kırıkları sonrası nadiren komplikasyonlar gelişebilir. Bu komplikasyonlar arasında kaynamama (non-union), yanlış kaynama (malunion) ve eklem sertliği yer alır. Bu tür komplikasyonlar, ek tedavi gerektirebilir.
Sonuç
El kırıkları, ciddi sonuçlar doğurabilecek yaygın yaralanmalardır. Erken tanı ve uygun tedavi, elin normal işlevini geri kazanması için kritik öneme sahiptir. El kırığı geçirdiğinizde bir ortopediste başvurarak doğru tedaviye başlanması önemlidir. Elinizde meydana gelen herhangi bir kırık şüphesinde, ihmal etmeden profesyonel bir değerlendirme alınması, uzun vadede el sağlığınızı korumanıza yardımcı olacaktır.
Bu yazı, Bursa Ortopedi ekibi olarak, el kırıkları hakkında bilgilendirici bir rehber sunmayı amaçlamaktadır. Hastalarımıza, el sağlığını koruma ve yaralanma durumlarında en iyi tedavi seçeneklerine ulaşma konusunda destek olmak önceliğimizdir.
El kırığı tedavisi için doktorlarımızdan görüş ve bilgi almak için tıklayınız
Doktorlarımızın kişisel web siteleri için